خانه‌ای برای شهر
🖋️مسعود حق لطفی؛ مدیرعامل سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران
بیش از نیم‌قرن پیش و در سال ۱۳۴۸ با تخریب ساختمان بلدیه شهرتهران در ضلع شمالی میدان سپه که امروزه به نام میدان امام‌خمینی(ره) شناخته می‌شود، این فضای منحصر به فرد در مرکز تاریخی شهر تهران از کارکرد اصلی خود یعنی ارتباط با مردم و فعالیت‌های شهری، خارج شد.
اما در خلال سال ۱۳۹۰ با رویکرد جدید مدیریت شهری، بازآفرینی این ساختمان در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت و عملیات اجرایی آن با هدف ارتباط مجدد این فضا با شهر و میدان با رویکردی تاریخ گرا در حوزه معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران، به‌عنوان خانه‌ای برای شهروندان و با نام برگزیده«خانه شهر» تعریف شد.
ویژگی‌های تاریخی میدان و فرم اولیه ساختمان بلدیه در دوران معاصر مدنظر قرار گرفت و نمای ساختمان مذکور از آن الهام گرفته شد اما سازه نگهدارنده براساس آخرین آیین‌نامه‌های ملاک عمل، طرح ریزی شد و اقدامات اجرایی آن سازه بتنی به‌صورت نمایان اجرا شده و به پایان رسیده است.
با توجه به موقعیت خاص پروژه و همجواری‌های آن، سازه نگهبان نیز به‌گونه‌ای طرح اندازی شد که عبور و مرور ترافیکی و کسب‌وکار کسبه پیرامونی، در زمان اجرا مختل و دچار وقفه نشود. همچنین با توجه به فرضیات حائز اهمیت معماری و کاربری‌های برنامه‌ریزی شده در طرح و به‌منظور ارتقاي کیفیت در زمان بهره‌برداری، دامنه ارتعاشات توسط آزمایشگاهی تخصصی اندازه‌گیری و استقرار شالوده ساختمان روی یک پد ارتجاعی برنامه‌ریزی شد.
وجود تونل خط ۲ متروی تهران به‌صورت قطری و در عمق حدود ۱۵ متری از سطح، محاسبات شالوده ساختمان را در طراحی خانه شهر تحت‌الشعاع قرار داد زیرا توزیع وزن ساختمان نباید روی سازه تونل قرارمی‌گرفت. بدین‌ترتیب و با لحاظ ۲ طبقه زیرزمین، ایجاد دهانه میانی ستون‌ها با عرض ۱۷ متر در طبقات فوقانی به همراه دسترسی مستقیم از خط مترو به این ساختمان ممکن شد.
طراحان خانه شهر، از مدیریت مصرف انرژی نیز غافل نبودند و جزئیات اجرایی آن را به‌گونه‌ای طرح‌ریزی کردند که مصرف انرژی را تا حد زیادی نسبت به سایر ساختمان‌های مشابه تقلیل دهد و هزینه‌های جاری بنا پس از بهره‌برداری را به حداقل برساند. بام ساختمان نیز به‌عنوان نمای پنجم به‌صورت سبز طراحی شد تا در زمان بهره‌برداری دارای نظرگاه ویژه‌ای باشد. دسترسی به بام توسط یک رمپ با سازه‌ای معلق در بخش میانی ساختمان طرح‌اندازی شد که خود بخشی از شخصیت فضای داخلی این ساختمان را عینیت می‌بخشد.
کارکرد کلی این ساختمان، فرهنگی و متشکل از یک سالن چند منظوره به ظرفیت ۳۸۰ نفر، موزه با رویکرد معرفی تهران و شهرداری تهران، فضاهای نمایشگاهی و عرضه محصولات فرهنگی، بام سبز و سالن رسانه و تشریفات برای رخدادهای مهم دیپلماتیک شهر است و با تکمیل آن در ماه‌های پیش‌رو یکی از رخدادهای منحصربه‌فرد شهر تهران محقق خواهد شد.
نظرات